Szwedzkie badanie, którego wyniki opublikowano na łamach JAMA Internal Medicine w marcu 2013 r., wykazało związek między formowaniem się kamieni nerkowych i suplementacją witaminą C.
W badaniu wzięło udział ponad 23.000 szwedzkich mężczyzn, którzy byli obserwowani przez okres 11 lat. U 2% z tych mężczyzn uformowały się kamienie nerkowe. W świetle wniosków, jakie wyciągnięto z obserwacji, mężczyźni suplementujący witaminę C w dużych dawkach byli dwukrotnie bardziej narażeni na powstawanie kamieni nerkowych. Suplementacja standardową multiwitaminą nie wykazało podniesienia ryzyka.
Rezultat badania może dziwić, zważywszy na przykład, że wnioski są zupełnie inne, niż płynące z dużo większego badania z roku 1996. Wtedy przebadano 45.251 mężczyzn w wieku 40 do 75 lat, a całe badanie trwało 6 lat.
A prospective study of the intake of vitamins C and B6, and the risk of kidney stones in men. Curhan GC, Willett WC, Rimm EB, Stampfer MJ. J Urol. 1996 Jun;155(6):1847-51 (link).
Konkluzja amerykańskiego badania była następująca:
Te dane nie potwierdzają związku między wysokim dziennym spożyciem witaminy C lub witaminy B6 i ryzykiem kamieni nerkowych, nawet gdy spożywane są w dużych dawkach.
Wyniki szwedzkiego badania zostały szeroko omówione przez redaktorów Orthomolecular Medicine News Service. Orthomolecular.org tworzone jest przez lekarzy i badaczy, zwolenników medycyny ortomolekularnej (archiwum OMNS). Poniżej to omówienie w całości:
Co naprawdę powoduje kamienie nerkowe
(i dlaczego nie jest to witamina C)?
(OMNS 11, 2013) W niedawnym, szeroko nagłośnionym badaniu, padło stwierdzenie, że suplementacja witaminą C dwukrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia kamieni nerkowych [1]. W badaniu stwierdzono, że kamienie uformowały się ze szczawianu wapnia, który może tworzyć się w obecności witaminy C (askorbinianu), ale nie sprawdzono kamieni nerkowych uczestników. Zamiast tego, oparto się na innym badaniu kamieni nerkowych, gdzie askorbinian nie był testowany. Ten rodzaj słabo zorganizowanych badań nie pomaga ani zawodowi lekarza, ani opinii publicznej, zamiast tego wywołując zamieszanie.
23.335 szwedzkich mężczyzn było monitorowanych przez dekadę. Zostali oni podzieleni na dwie grupy: pierwsza, która nie brała żadnych suplementów (22.448 mężczyzn) i druga, która brała suplementy z witaminą C (907 mężczyzn). Przeciętna dieta w każdej grupie była tabularyzowana, ale nie szczegółowo. Uczestnicy, którzy dostali kamieni nerkowych w każdej z grup zostali potem stabularyzowani i grupa, która brała więcej witaminy C okazała się narażona na większe ryzyko powstawania kamieni nerkowych.
Dodatkowe ryzyko kamieni z askorbinianu wykazane w tym badaniu jest bardzo małe: 147 na 100.000 osób rocznie, czyli tylko 0,15% rocznie.
Kluczowe punkty, pominięte w mediach:
Ilość kamieni nerkowych u uczestników badania, którzy brali askorbinian, była bardzo mała (31 kamieni w trakcie dekady), więc szanse na błąd statystyczny są całkiem wysokie.
Badanie było obserwacyjne. Jedynie tabularyzowano spożycie witaminy C i ilość kamieni nerkowych, aby spróbować znaleźć jakikolwiek związek między nimi.
Ta metoda nie implikuje czynnika sprawczego, ponieważ nie było to randomizowane badanie kontrolowane – to znaczy, że witamina C nie została podana grupie wyselekcjonowanej losowo.
Ten typ badania obserwacyjnego jest obarczony ograniczeniami, które czynią jego konkluzję niemiarodajną.
To zaprzecza poprzednim badaniom, które jasno wykazały, że wysokie dawki askorbinianu nie powodują powstawania kamieni nerkowych [2-6] .
Konkluzja autorów badania, że askorbinian spowodował dwukrotny wzrost ryzyka pojawienia się kamieni wynika prawdopodobnie z korelacji suplementacji witaminą C z jakimś innym aspektem diety uczestników.
Badanie nie określa natury tej korelacji, ponieważ brakowało szczegółowej analizy diety każdego pacjenta i chemicznej analizy każdego kamienia, aby dostarczyć wskazówek co do prawdopodobnej przyczyny.
Tak więc mamy źle zaprojektowane badanie, które nie określiło, jakiego rodzaju kamień został uformowany, ani co spowodowało, że kamienie się uformowały. To są poważne wady. Wyciąganie konkluzji z takiego badania nie jest najlepszym przykładem medycyny opartej na faktach.
Różne typy kamieni nerkowych (Renal Calculi)
Istnieje znaczna różnorodność kamieni nerkowych. Oto pięć dobrze znanych:
Kamienie z fosforanu wapnia są powszechne i łatwo rozpuszczają się w urynie zakwaszonej witaminą C.
Kamienie ze szczawianu wapnia są także powszechne, ale nie rozpuszczają się w kwaśnym moczu. Omówimy ten rodzaj poniżej.
Kamienie z fosforanu amonowo-magnezowego (struwitu) są mniej powszechne, często pojawiają się po infekcji. Rozpuszczają się w moczu zakwaszonym witaminą C.
Kamienie kwasu moczowego wynikają z problemu w metabolizmie puryn (chemiczna baza adeniny, ksantyny, teobrominy [w czekoladzie] i kwasu moczowego). Mogą tworzyć się w warunkach takich, jak dna moczanowa.
Kamienie cystynowe wynikają z dziedzicznej niezdolności do reabsorbcji cystyny. Większość kamieni u dzieci są tego rodzaju, zdarza się to rzadko.
Szczawianowa sprzeczność
Kwestia szczawianu/witaminy C jawi się jako sprzeczna. Kamica szczawianowo-wapniowa jest powszechna. Askorbinian (aktywny jon w witaminie C) może lekko podwyższyć produkcję szczawianu w ciele. Jednak w praktyce witamina C nie zwiększa formowania się kamieni szczawianowych. Emanuel Cheraskin, MD, DMD, Professor of Oral Medicine at the University of Alabama wyjaśnia dlaczego:
„Witamina C w urynie ma tendencję do wiązania wapnia i zmniejszania jego wolnej postaci. To oznacza mniejsze szanse na wydzielenie się wapnia jako szczawianu wapnia (kamienie) [7].”
Poza tym, diuretyczny efekt witaminy C redukuje koncentrację szczawianu w urynie. W szybko płynących rzekach osadza się mało mułu. Jeśli podczas konsultacji lekarz powiadomi cię, że jesteś szczególnie podatny na formowanie kamieni szczawianowych, przeczytaj zalecenia poniżej zanim pozbawisz się korzyści płynących z witaminy C. Jeszcze raz: witamina C podnosi szczawiany ale hamuje związek wapnia i szczawianów.
Szczawiany są generowane przez wiele pokarmów w diecie, w tym szpinak (100-200 mg szczawianu na uncję szpinaku), rabarbar i buraki [8-10]. Herbata i kawa uważane są za największe źródło szczawianów w diecie wielu ludzi, aż do 150-300 mg dziennie [8,11]. To znacząco mniej, niż mogłoby zostać wygenerowane przez dawkę 1000 mg dziennie askorbinianu [5,12] .
Badanie, które omawiamy, nie tabularyzowało spożycia przez uczestników szczawianu, ale średnio mieli oni relatywnie wysokie spożycie (kilka filiżanek kawy i herbaty). Możliwe, że ci, u których wykryto kamienie nerkowe mieli je, zanim badanie się rozpoczęło, albo wytworzyli je w trakcie trwania badania z powodu relatywnie dużego spożycia szczawianów. Na przykład, uczestnicy, którzy przyjmowali witaminę C starali się dbać o zdrowie, ale podzbiór tych, którzy dostali kamieni nerkowych, mógł również starać się zachować zdrowie pijąc dużo kawy lub herbaty, albo jedząc zielone warzywa liściaste, takie jak szpinak. Albo mogli to być starsi ludzie, którzy byli odwodnieni, co jest również bardzo powszechne pośród mężczyzn, którzy są aktywni latem. Pośród najczęstszych przyczyn powstawania kamieni nerkowych znajduje się odwodnienie, zwłaszcza wśród starszych [13] .
Podsumowując:
Askorbinian w niskich lub wysokich dawkach zwykle nie powoduje znaczącego podwyższenia szczawianów w moczu [2-6] .
Askorbinian ma tendencję do zapobiegania formowania się kamieni nerkowych szczawianowo-wapniowych [3,4] .
Czynniki ryzyka związane z kamieniami nerkowymi uwzględniają historię nadciśnienia tętniczego, otyłość, przewlekłe odwodnienie, złą dietę i niskie spożycie magnezu.
Magnez
Kamienie nerkowe i deficyt magnezu dzielą tę samą grupę przyczyn, łącznie z dietą bogatą w cukier, alkohol, szczawiany i kawę. Magnez odgrywa ważną rolę w zapobieganiu formowania się kamieni nerkowych [14]. Magnez stymuluje produkcję kalcytoniny, która odprowadza wapń z krwi i tkanek miękkich z powrotem do kości, przeciwdziałając niektórym formom zapalenia stawów i kamieniom nerkowym. Magnez hamuje parathormon, powstrzymując go przed niszczeniem kości. Magnez konwertuje witaminę D do jej aktywnej formy, aby mogła uczestniczyć w absorbcji wapnia. Magnez jest wymagany, aby aktywować enzym, który jest potrzebny by formować nową kość. Magnez reguluje aktywny transport wapnia. Wszystkie te czynniki pomagają umieścić wapń tam, gdzie jest potrzebny, a nie w kamieniach nerkowych.
Jedną z głównych roli magnezu jest utrzymywanie wapnia w postaci roztworu, aby zapobiegać jego zestalaniu się w kryształy, nawet w czasie odwodnienia. Jeśli jest wystarczająca ilość magnezu, wapń pozostanie w roztworze. Magnez jest kluczem w leczeniu kamieni nerkowych. Jeśli nie masz wystarczającej ilości magnezu aby pomóc rozpuścić wapń, skończysz z różnymi formami zwapnienia. To przekłada się na kamienie, skurcze mięśniowe, gościec mięśniowo-ścięgnisty (fibromalgię) i miażdżycę (jak w zwapnieniu tętnic).
Dr George Bunce klinicznie zademonstrował związek między kamieniami nerkowymi i deficytem magnezu. Już w 1964 r. Bounce donosił o korzyściach podawania dawki 420 mg tlenku magnezu dziennie pacjentom, którzy mieli historię częstego formowania kamieni nerkowych [14,15] . Skoro nawet źle wchłanialny tlenek magnezu działa w taki sposób, inne formy lepiej wchłanialnego magnezu będą działać lepiej.
Kamieniom ze szczawianu wapnia można skutecznie zapobiegać poprzez dostarczanie odpowiedniej ilości magnezu: albo przez jedzenie bogate w magnez (kasza gryczana, zielone warzywa, fasola, orzechy) albo przez suplementy magnezu. Bierz suplement magnezu w dawce przynajmniej równej amerykańskiej RDA 300-400 mg dziennie (więcej może być pożądane, aby zachować idealną równowagę 1:1 magnezu do wapnia). Aby przeciwdziałać efektowi przeczyszczającemu, weź suplement, który jest łatwo absorbowalny, taki jak cytrynian magnezu, chelat, jabłczan lub chlorek. Tlenek magnezu, wspomniany powyższej, jest tani i powszechnie dostępny. Jednak tlenek magnezu jest wchłaniany zaledwie w 5% i w ten sposób działa głównie przeczyszczająco [14] . Mleko magnezji (wodorotlenek magnezu) jest jeszcze bardziej przeczyszczający i nie nadaje się do suplementacji. Cytrynian magnezu jest dobrym wyborem: łatwo dostępny, stosunkowo niedrogi i dobrze się wchłania.
Rola witaminy C w zapobieganiu i rozpuszczaniu kamieni nerkowych
Kamienie nerkowe fosforanu wapnia mogą pojawiać się tylko w drogach moczowych, które nie są kwaśne. Kwas askorbinowy (najpowszechniejsza forma witaminy C) zakwasza mocz, w ten sposób rozpuszczając kamienie fosforanowe i zapobiega ich pojawianiu się.
Kwaśny mocz rozpuszcza także kamienie z fosforanu amonowo-magnezowego, które w przeciwnym razie wymagają usunięcia chirurgicznego. Są to te kamienie struwitowe związane z zakażeniami dróg moczowych. Zarówno infekcję, jaki i kamienie łatwo wyleczyć witaminą C w wysokich dawkach. Obu można praktycznie w 100% zapobiec poprzez codzienną konsumpcję znacznie wyższych niż zalecane w RDA ilości kwasu askorbinowego. Goryl otrzymuje około 4000 mg witaminy C dziennie w swojej naturalnej diecie. Amerykańska RDA dla ludzi to tylko 90 mg. Mało prawdopodobne, aby wszystkie goryle się myliły.
Powszechnie występujące kamienie szczawianu wapnia mogą tworzyć się w kwaśnym moczu, czy zażyje się witaminę C, czy nie. Jednakże temu rodzajowi kamienia można zapobiec poprzez stosowanie odpowiednich ilości witaminy B-Complex i magnezu. Każdy zwyczajny suplement B-Complex, dwa razy dziennie, plus około 400 miligramów magnezu, zwykle wystarcza.
Dwanaście sposobów, aby zredukować ryzyko pojawienia się kamieni nerkowych
Maksymalizacja spożycia płynów. Pić zwłaszcza soki owocowe i warzywne. Pomarańczowe, winogronowe i marchwiowe soki są bogate w cytryniany, które hamują zarówno gromadzenie się kwasu moczowego, jaki i powstrzymują formowanie się soli wapnia [16] .
Kontroluj pH moczu. Lekko kwaśny mocz pomaga zapobiegać infekcjom dróg moczowych, rozpuszcza zarówno fosforanowe, jaki struwitowe kamienie i nie powoduje tworzenia się kamieni szczawianowych. Oczywiście jednym ze sposobów zakwaszenia moczu jest wzięcie witaminy C.
Unikaj nadmiernej ilości szczawianów poprzez nie jedzenie dużych ilości rabarbaru, szpinaku, czekolady, ciemnej herbaty lub kawy.
Zgub wagę. Nadwaga jest powiązana ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia kamieni nerkowych [17] .
Wapń prawdopodobnie nie jest prawdziwym winowajcą. Niski wapń może sam spowodować kamienie wapniowe [18].
Większość kamieni nerkowych to związki wapnia, a przecież wielu Amerykanów ma deficyt wapnia. Zamiast obniżać spożycie wapnia, zmniejsz nadmiar fosforu w diecie poprzez unikanie słodzonych napojów gazowanych, zwłaszcza coli. Gazowana cola zawiera nadmierną ilość fosforu w postaci kwasu fosforowego. To ten sam kwas używany przez dentystów aby rozpuszczać szkliwo przed zastosowaniem żywic wiążących.
Bierz suplement magnezu w ilości co najmniej 300-400 mg dziennie (zgodnie z zaleceniami w amerykańskiej RDA). Więcej może być potrzebne, aby utrzymać idealną równowagę 1:1 magnezu do wapnia. Wielu ludzi spożywający „współczesne” przetworzone jedzenie nie spożywa optymalnej ilości magnezu.
Bierz dobry suplement witaminy B-Complex zawierający pirydoksynę (witaminę B6), dwa razy dziennie. Niedobór witaminy B6 powoduje kamienie nerkowe u zwierząt doświadczalnych. Deficyt witaminy B6 jest powszechny u ludzi. Z kamieniami nerkowymi związany jest również niedobór witaminy B1 (tiaminy) [19] .
W przypadku kamieni kwasu moczowego/purynowych (dny) przestań jeść mięso. Tabele odżywcze i podręczniki wskazują mięso jako główne źródło dietetycznych puryn. Naturalne leczenie uwzględnia posty „sokowe” i jedzenie wiśni. Zwiększona konsumpcja witaminy C pomaga poprzez zwiększenie wydalania kwasu moczowego [12]. W przypadku tych kamieni, użyj buforowanego askorbinianu „C”.
Osoby z kamieniami cystynowymi (zaledwie 1% wszystkich kamieni nerkowych) powinny przestrzegać diety ubogiej w metioninę i używać buforowanej witaminy C.
Kamienie nerkowe są związane z dużym spożyciem cukru, dlatego jedz mniej (lub nie jedz wcale) dodatkowego cukru [20].
Infekcje mogą powodować warunki, które sprzyjają formowaniu się kamieni, tak jak zbyt stężony mocz (wywołany poceniem się w gorączce, wymiotami i biegunką). Praktykuj dobrą prewencyjną opiekę zdrowotną, a to spłaci się się z nawiązką.
Tłumaczenie: Copyright © redakcja mcii.pl. Wytłuszczenia dokonane przez tłumacza.
Źródła:
1. Thomas LDK, Elinder CG, Tiselius HG, Wolk A, Akesson A. (2013) Ascorbic acid supplements and kidney stone incidence among men: A prospective study. Published Online: February 4, 2013. doi:10.1001/jamainternmed.2013.2296
2. Wandzilak TR, D’Andre SD, Davis PA, Williams HE (1994) Effect of high dose vitamin C on urinary oxalate levels. J Urology 151:834-837.
3. Hickey S, Saul AW. (2008) Vitamin C: The Real Story, the Remarkable and Controversial Healing Factor. Basic Health Publications ISBN-13: 9781591202233
4. Hickey S, Roberts H. (2005) Vitamin C does not cause kidney stones. http://orthomolecular.org/resources/omns/v01n07.shtml
5. Robitaille L, Mamer OA, Miller WH Jr, Levine M, Assouline S, Melnychuk D, Rousseau C, Hoffer LJ. Oxalic acid excretion after intravenous ascorbic acid administration. Metabolism. 2009 Feb;58(2):263-9. doi: 10.1016/j.metabol.2008.09.023.
6. Padayatty SJ, Sun AY, Chen Q, Espey MG, Drisko J, Levine M. (2010) Vitamin C: intravenous use by complementary and alternative medicine practitioners and adverse effects. PLoS One. 5(7):e11414. doi: 10.1371/journal.pone.0011414.
7. Cheraskin E, Ringsdorf, M Jr, Sisley E (1983) The Vitamin C Connection. Bantam Books. ISBN-13: 9780553244342
8. Noonan SC, Savage GP (1999) Oxalate content of foods and its effect on humans. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition. 8:64-74.
9. Kawazua Y, Okimurab M, Ishiic T, Yuid S. (2003) Varietal and seasonal differences in oxalate content of spinach. Scientia Horticulturae 97:203-210
10. Proietti S, Moscatello S, Famiani F, Battistelli A. (2009) Increase of ascorbic acid content and nutritional quality in spinach leaves during physiological acclimation to low temperature. Plant Physiol Biochem. 47(8):717-23.
11. Gasinska A, Gajewska D. (2007) Tea and coffee as the main sources of oxalate in diets of patients with kidney oxalate stones. ROCZN. PZH 58(1):61-67.
12. Pauling L. (2006) How to Live Longer And Feel Better. OSU Press ISBN-13: 9780870710964
13. Manz F, Wentz A. (2005) The importance of good hydration for the prevention of chronic diseases. Nutr Rev. 63(6 Pt 2):S2-S5.
14. Dean C. (2007) The Magnesium Miracle. Ballantine Books. ISBN-13: 9780345494580
15. Bunce GE, Li BW, Price NO, Greenstreet R. (1974) Distribution of calcium and magnesium in rat kidney homogenate fractions accompanying magnesium deficiency induced nephrocalcinosis. Exp Mol Pathol. 21(1):16-28.
16. Carper J. Orange juice may prevent kidney stones, Lancaster Intelligencer-Journal, Jan 5, 1994
17. Bagga HS, Chi T, Miller J, Stoller ML. (2013) New insights into the pathogenesis of renal calculi. Urol Clin North Am. 2013 Feb;40(1):1-12. doi: 10.1016/j.ucl.2012.09.006.
18. L. H. Smith, et al (1974) Medical evaluation of urolithiasis. Urological Clinics of North America. 1:2, 241-260.
19. Hagler L, Herman RH, (1973) Oxalate metabolism, II. American Journal of Clinical Nutrition, 26(8): 882-889.
20. J. A. Thom, et al (1978) The influence of refined carbohydrate on urinary calcium excretion. British Journal of Urology, 50(7): 459-464.
